ZESPÓŁ DWORSKO-PARKOWY W PILASZKOWICACH
Zespół dworsko-parkowy. Rozległy zespół przestrzenny pochodzący z XVII w., położony na wyniosłym płaskowyżu, na zachodniej krawędzi doliny rzeki Giełczwi – złożony z nowego murowanego dworu zwróconego frontem na północ, otaczającego go pozostałościami parku założonego w XVII w., prostokątnego dziedzińca gospodarczego, zabudowań gorzelni (gorzelnia, magazyn spirytusu oraz rządcówka), oficyny, spichlerza, obory i stodoły.
Inwentarz z 1930 roku wymieniał 17 budynków gospdarczych w całym majątku, 15 domów mieszkalnych dla służby, około 6 ha ogrodów warzywnych, chmielniki oraz 14 ha sadów owocowych. W 1944 roku majątek został rozparcelowany, a zabudowania przeszły na własność Skarbu Państwa.
W latach pięćdziesiątych XX wieku park ze stawami, dwór oraz zachowane budynki gospodarcze zostały przejęte przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną "Zwycięstwo" w Brzezicach z filią w Bazarze. Niektóre budynki zachowały się do dzisiaj i pozostają w rekach prywatnych właścicieli. Zespół dworsko-parkowy wpisany do rejestru zabytków po nr A/760.
Inwentarz z 1930 roku wymieniał 17 budynków gospdarczych w całym majątku, 15 domów mieszkalnych dla służby, około 6 ha ogrodów warzywnych, chmielniki oraz 14 ha sadów owocowych. W 1944 roku majątek został rozparcelowany, a zabudowania przeszły na własność Skarbu Państwa.
W latach pięćdziesiątych XX wieku park ze stawami, dwór oraz zachowane budynki gospodarcze zostały przejęte przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną "Zwycięstwo" w Brzezicach z filią w Bazarze. Niektóre budynki zachowały się do dzisiaj i pozostają w rekach prywatnych właścicieli. Zespół dworsko-parkowy wpisany do rejestru zabytków po nr A/760.
Dwór. Budynek murowany z kamienia wapiennego z dodatkiem cegły (ceglana współczesna przebudówka) na zaprawie wapienno-piaskowej, obustronnie tynkowany. Podłogi w pokojach pierwotne drewniane na legarach, w korytarzu terrakota oraz drewniana współczesna mozaika, w sieni posadzka cementowa. Stropy drewniane z trzciną podsufitową. Schody na poddasze drewniane zabiegowe z balustradą w tralek. Schody zewnętrzne do budynku ceglane, otynkowane, jednobiegowe. Więźba dachowa krokwiowo - płaszczowa z kleszczami na dwóch rzędach stoków, podpartych od zewnątrz ukośnym mieczem. Dach kryty eternitem falistym, przybudówka mieszcząca klatkę schodową kryta blachą, nad nią drewniana oszklona weranda poddasza. Stolarka okienna i drzwiowa drewniana, bardzo zróżnicowana.
Okna skrzynkowe, dwuskrzydłowe, cztero-, sześciu- i dwunastodzielne. Drzwi zewnętrzne do budynku deskowe praz płycinowe z nadświetlem, wewnętrzne dwuskrzydłowe, płycinowe, płycinowe z oszkleniem, wtórne z płyt wiórowych.
Park. Założony w XVII w., wg tradycji przez Jana III Sobieskiego, powiększony w XVIII/XIX w. Za pierwotnym dworem widoczne pozostałości prostokątnego symetrycznego układu barokowego z XVII w., z podwójnym szpalerem lipowym tworzącym trzy boki prostokąta, z czwartej strony zamkniętego przez dwór. Od frontu pierwotny układ nieczytelny, zachowana część starych lip, wg tradycji mających tworzyć monogram M (Maria d'Arquin Sobieska). Na południowym wschodzie od dworu nowsza część parku o układzie krajobrazowym.
Spichlerz. Zbudowany w I poł. XIX w., klasycystyczny. Zwrócony frontem na północ, murowany z kamienia, otynkowany. Jednokondygnacjowy na rzucie wydłużonego prostokąta z nieznacznie wysuniętym piętrowym ryzalitem od frontu oraz nowszą piętrową przebudówką od zachodu. Narożniki opilastrowane, ryzalit z płytką wydłużoną wnęką arkadową na osi, mieszczącą prostokątny otwór wejściowy zwieńczony trójkątnym frontem z półkolistym oknem.
Po obu stronach ryzalitu wgłębne portyki na parach kolumn toskańskich, kryte stropami belkowanymi, otwarte do ryzalitu przejściami arkadowymi zamkniętymi łukiem odcinkowym. otwory okienne prostokątne, w elewacji frontowej małe poprzeczne okna przeprute w płytkich prostokątnych wnękach. Spichlerz przykryty jest dachem dwuspadowym o konstrukcji drewnianej, krokwiowo - płatwiowej opartej na trzech rzędach stolców z mieczowaniem. Dobudówka od strony zachodniej jest dwukondygnacyjna. Dach spichlerza w chwili obecnej kryty jest eternitem.
Spichlerz. Zbudowany w I poł. XIX w., klasycystyczny. Zwrócony frontem na północ, murowany z kamienia, otynkowany. Jednokondygnacjowy na rzucie wydłużonego prostokąta z nieznacznie wysuniętym piętrowym ryzalitem od frontu oraz nowszą piętrową przebudówką od zachodu. Narożniki opilastrowane, ryzalit z płytką wydłużoną wnęką arkadową na osi, mieszczącą prostokątny otwór wejściowy zwieńczony trójkątnym frontem z półkolistym oknem.
Po obu stronach ryzalitu wgłębne portyki na parach kolumn toskańskich, kryte stropami belkowanymi, otwarte do ryzalitu przejściami arkadowymi zamkniętymi łukiem odcinkowym. otwory okienne prostokątne, w elewacji frontowej małe poprzeczne okna przeprute w płytkich prostokątnych wnękach. Spichlerz przykryty jest dachem dwuspadowym o konstrukcji drewnianej, krokwiowo - płatwiowej opartej na trzech rzędach stolców z mieczowaniem. Dobudówka od strony zachodniej jest dwukondygnacyjna. Dach spichlerza w chwili obecnej kryty jest eternitem.
W budynku istnieją stropy na belkach drewnianych z deskowaniem. Po zakończeniu II Wojny Światowej spichlerz przeszedł w użytkowanie RSP i użytkowany był jako magazyn chmielu. W latach 1968 - 1979 do spichlerza została dobudowana od strony zachodniej dwupiętrowa suszarnia. Spichlerz był użytkowany do początku lat 90 tych XX wieku, kiedy to został przejęty przez Agencję Rynku Rolnego Skarbu Państwa. W 2003 roku budynek został wykupiony na własność przez prywatnego właściciela.
Obora. Obiekt powstał w drugiej połowie XIX wieku. Ściany obory zostały wymurowane z kamienia wapiennego na zaprawie wapienno - piaskowej. Rzut budynku założono na planie wydłużonego prostokąta. Obora w części południowej jest budynkiem jednokondygnacyjnym z poddaszem nieużytkowym, natomiast w części północno - wschodniej, z racji usytuowania na stoku budynkiem dwukondygnacyjnym.
Obiekt przykryty jest dachem dwuspadowym o konstrukcji drewnianej, krokwiowo płatwiowej opartej na dwóch rzędach stolców z mieczowaniem. Dach w chwili obecnej kryty jest eternitem. W budynku istnieją stropy na belkach drewnianych z bielonym deskowaniem. Nad piwnicami wykonano sklepienia kolebkowe.
Obiekt przykryty jest dachem dwuspadowym o konstrukcji drewnianej, krokwiowo płatwiowej opartej na dwóch rzędach stolców z mieczowaniem. Dach w chwili obecnej kryty jest eternitem. W budynku istnieją stropy na belkach drewnianych z bielonym deskowaniem. Nad piwnicami wykonano sklepienia kolebkowe.
Po zakończeniu II Wojny Światowej obora przeszła pod zarząd RSP i do początku lat 90 tych XX wieku była użytkowana jako początkowo zgodnie z jej przeznaczeniem, a późniejszym czasie jako magazyn chmielu. Po przejęciu budynku przez Agencję Rynku Rolnego Skarbu Państwa, budynek był nie użytkowany. W 2003 roku budynek został wykupiony na własność przez prywatnego właściciela.
Gorzelnia. Budynek gorzelni powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku. Gorzelnia została wymurowana z kamienia wapiennego i cegieł ceramicznych na zaprawie wapienno - piaskowej. Cegły zostały użyte w narożnikach, zwieńczeniach elewacji i w obramieniach otworów okiennych i drzwiowych. Ściany gorzelni są obustronnie tynkowane. Rzut budynku założono na planie prostokąta z dobudówką i gankiem od strony północnej. Gorzelnia jest budynkiem parterowym w części centralnej piętrowym z poddaszem nieużytkowym. Budynek od strony wschodniej posiada podpiwniczenie.
Gorzelnia przykryta jest dachem czterospadowym z daszkiem dwuspadowym nad piętrową częścią centralną. Więźba dachowa została wykonana jako drewniana, krokwiowo stolcowa.
W chwili obecnej dach gorzelni kryty pokryty jest papą asfaltową. Elementy konstrukcyjne stropów wykonano jako drewniane z podsufitką z desek. W 1946 roku gorzelnia przechodzi na własność państwa i jest użytkowana przez RSP. Pod koniec lat 50 tych XX wieku budynek jest już użytkowany jako warsztat remontowy, natomiast w późniejszych latach w jego części wschodniej urządzono mieszkania dla pracowników RSP. W 1996 roku działka wraz zabudowaniami gorzelni zostaje sprzedana prywatnemu właścicielowi za symboliczną kwotę. Nowy właściciel nie znalazł dla tego budynku żadnego przeznaczenia. Zabudowania gorzelni są w chwili obecnej użytkowane jako punkt odbioru mleka.
W chwili obecnej dach gorzelni kryty pokryty jest papą asfaltową. Elementy konstrukcyjne stropów wykonano jako drewniane z podsufitką z desek. W 1946 roku gorzelnia przechodzi na własność państwa i jest użytkowana przez RSP. Pod koniec lat 50 tych XX wieku budynek jest już użytkowany jako warsztat remontowy, natomiast w późniejszych latach w jego części wschodniej urządzono mieszkania dla pracowników RSP. W 1996 roku działka wraz zabudowaniami gorzelni zostaje sprzedana prywatnemu właścicielowi za symboliczną kwotę. Nowy właściciel nie znalazł dla tego budynku żadnego przeznaczenia. Zabudowania gorzelni są w chwili obecnej użytkowane jako punkt odbioru mleka.
Magazyn spirytusu. Budynek powstał prawdopodobnie po 1879 roku, równocześnie z gorzelnią. Ściany magazynu spirytusu zostały wymurowane z kamienia wapiennego z użyciem cegły ceramicznej na zaprawie wapienno - piaskowej. Rzut budynku założono na planie zbliżonym do kwadratu. Magazyn spirytusu jest budynkiem jednokondygnacyjnym o jednoprzestrzennym wnętrzu. Budynek przykryty jest dachem dwuspadowym, o konstrukcji drewnianej, krokwiowo - jętkowej. Dach kryty jest obecnie blachą ocynkowaną. Od 1946 roku magazyn spirytusu jest użytkowany przez RSP. Do końca lat osiemdziesiątych budynek pełnił funkcję magazynu i warsztatu. W 1996 roku zabudowania przechodzą w ręce prywatnego właściciela.
W chwili obecnej budynek jest użytkowany jako magazyn materiałów budowlanych i znajduje się w dobrej kondycji technicznej.
W chwili obecnej budynek jest użytkowany jako magazyn materiałów budowlanych i znajduje się w dobrej kondycji technicznej.
Rządcówka. Budynek powstał na przełomie XIX i XX wieku. Ściany oficyny zostały wymurowane z kamienia wapiennego i cegieł ceramicznych użytych do wykonania pilastrów i w obramieniach otworów okiennych i drzwiowych. Ściany są obustronnie tynkowane. Rzut budynku założonona planie prostokąta. Oficyna jest budynkiem parterowym, częściowo podpiwniczonym z poddaszem nieużytkowym, przykrytym dachem dwuspadowym. Więźbę dachową wykonano jako drewnianą, krokwiowo - stolcową. Dach kryty jest obecnie eternitem. W budynku istnieją stropy drewniane z otynkowaną podsufitką z desek. Po zakończeniu II Wojny Światowej budynek przeszedł na własność Państwa. W okresie użytkowania przez RSP, dawna rządcówka była początkowo użytkowana jako budynek administracyjny, a okresie od 1970 do 1999 roku jako sklep. W chwili obecnej budynek jest własnością prywatnego właściciela.
Oficyna. Oficyna powstała w drugiej połowie XIX wieku. Budynek został wzniesiony z kamienia wapiennego na planie prostokąta. Oficyna przykryta była dachem dwuspadowym. W budynku istniały stropy na belkach drewnianych z bieloną podsufitką. W latach powojennych oficyna zaadaptowana została na mieszkania dla pracowników RSP. Na początku lat osiemdziesiątych budynek został opuszczony i od tego czasu popada w ruinę.
